Większości z nas Wyspy Maltańskie kojarzą się z wakacjami, piękne widoki, sprzyjający klimat… A jak się ma Maltańska gospodarka odpadami? Wykonany przez mnie przegląd rynku gospodarki odpadami i osadami ściekowymi nie wskazuje, że w tej kwestii Malta nie jest już takim rajem na ziemi. Problem z właściwą gospodarką odpadami nie jest rzadkością w krajach wyspiarskich. Poziom recyklingu na Malcie jest jednym z najniższych w Europie.
Zapraszam do czytania 🙂 Ciekawe jakie jest Wasze zdanie w temacie odpadów produkowanych przez nas turystów, nie tylko na Malcie.
Malta, Republika Malty – wyspiarskie państwo-miasto położone w Europie Południowej, na Morzu Śródziemnym, około 80 km na południe od Włoch. Obejmuje archipelag Wysp Maltańskich, jednakże większość ludności mieszka na głównej wyspie, w zespole miejskim Valletty – stolicy Malty. W skład archipelagu wchodzą trzy główne zamieszkane wyspy: Malta, Gozo i Comino oraz szereg małych – głównie niezamieszkanych wysepek: Cominotto, Wyspa Św. Pawła, Filfla, Manoel Island (zamieszkana).
Jednymi z najważniejszych gałęzi gospodarki w połowie XX wieku były produkcja tekstyliów oraz przemysł stoczniowy. Do lat 60. XX wieku jednym z filarów maltańskiej gospodarki była stała obecność baz Royal Navy na wyspie, jednak brytyjska armia i marynarka wojenna zaczęły opuszczać kolejne bazy wojskowe. Po uzyskaniu przez kraj niepodległości w 1964 roku i w miarę postępowania globalizacji, produkcja stoczniowa i przemysł lekki stały się nieopłacalne. Od lat 70. XX wieku kolejne rządy wykorzystują dobrą znajomość języka angielskiego wśród obywateli i wysokie kwalifikacje lokalnej siły roboczej do przeorientowania gospodarki w stronę bardziej zyskownych przedsięwzięć, przede wszystkim w branży turystycznej i produkcji półprzewodników. Obecnie głównymi gałęziami gospodarki są handel zagraniczny, produkcja (głównie elektroniki), usługi finansowe i turystyka. Średnie dochody w 2010 roku wynosiły 21 446 euro na osobę. Stawki podatków od osób fizycznych obowiązujące na Malcie należą do najniższych w Unii Europejskiej.
Wyspa nie posiada niemal żadnych bogactw naturalnych ani własnych źródeł energii, niemal 100% energii elektrycznej dostarczają elektrownie olejowe opalane paliwem importowanym. Dwiema największymi elektrowniami na Malcie są Elektrownia Delimara oraz Elektrownia Marsa.[1]
Powierzchnia całkowita wynosi 316 km2. Poniżej porównanie wielkości Malty na tle województwa mazowieckiego.
[1] https://pl.wikipedia.org/wiki/Malta
Kwestie problematyczne na Malcie
- Kraj wyspiarski – wyspy są małe
- Duża gęstość zaludnienia (1409 osób/km² – dane z 2014 r.) i duża liczba turystów (w 2015 roku kraj ten odwiedziło 1,791 mln turystów (6% więcej niż w roku poprzednim), generując dla niego przychody na poziomie 1,368 mld dolarów[1])
- Ograniczona infrastruktura (energia, woda)
- Wysokie koszty transportu
- Słabe egzekwowanie istniejących przepisów prawnych
- 68 małych gmin odpowiedzialnych za zbiórkę i transport odpadów
- Brak opłat za odbiór odpadów
JEDNAK: istotne postępy od 2004 (wstąpienie do EU, stopniowe wdrażanie przepisów unijnych w tym dot. gospodarki odpadami)
[1] http://www.e-unwto.org/doi/book/10.18111/9789284418145
Gospodarka odpadami na Malcie
W Malcie ze względu na szeroko rozwinięto turystykę powstaje bardzo duża ilość odpadów, z których tylko niewielka część jest poddawana recyklingowi. System gospodarki odpadami na Malcie charakteryzuje:
– bardzo duża ilość odpadów składowanych -79% (dane z 2014 r.)
– niewielka ilość odpadów poddanych recyklingowi -5,7% (dane z 2014 r.)
– Malta dołączyła do UE w 2004 r. i ma problemy z wdrażaniem wszystkich dyrektyw odpadowych.
Rys. Ilość produkowanych odpadów rocznie przypadająca na osobę.
W latach 2001 – 2008 nastąpił znaczny wzrost ilości produkowanych odpadów na mieszkańca, z największą wartością wynoszącą 670 kg na mieszkańca w 2008 r. Później ilość produkowanych odpadów zmniejszała się, co można tłumaczyć recesją gospodarczą. W 2014 roku liczba produkowanych na osobę odpadów rocznie wynosiła blisko 600 kg, co klasyfikuje ją jako jeden z krajów o największej produkcji odpadów w Europie.
Poniżej kilka fragmentów z maltańskich portali, prezentujących stan gospodarki odpadami w kraju.
Malta jest wciąż daleka od osiągnięcia celów na 2020 rok w zakresie gospodarowania odpadami – mówił CEO Spólki GreenPak – Mario Schembri dla portalu The Malta Independent 2 października 2016 r.
Mario Schemberi zwracał uwagę na pilną potrzebę przeznaczania większej ilości materiałów do recyklingu. Celem rządowego Planu Gospodarki Odpadami na lata 2014-2020 jest, aby przejście gospodarki odpadami na Malcie w górę hierarchii postępowania z odpadami poprzez zwiększenie zapobiegania wytwarzaniu odpadów, ponownego wykorzystania, recyklingu i odzysku. Aspekty te uzależnione są nie tylko od obecnych przyzwyczajeń ludności Wysp Maltańskich, ale także ilości odpadów wytworzonych, praktyki zbierania odpadów, ścieków i infrastruktury oraz rynków zbytu na przetworzone surowce.
Prezes GreenPak w swojej wypowiedzi powołuje się również na cel z roku 2013 roku, którym było ograniczenie ilości odpadów organicznych (odpady biodegradowalne i odpady komunalne – BMW), do ilości 70000 ton. Według dostępnych danych, w 2011 roku, Malta zamiast zmniejszyć ilości generowanych odpadów około 110 tysięcy ton zutylizowała na składowiskach. Żadne inne oficjalne dane nie są obecnie dostępne publicznie w tej sprawie, a obecnym celem Malty jest wysłanie mniej niż 50000 ton odpadów na składowiska do 2020. Przyczyny takiego stanu Schembri upatruje w „rozpieszczeniu” Maltańczyków. Jeśli chodzi o zbiórki odpadów nie ma miejsca w Europie, oprócz Malty, gdzie zbiórka odpadów odbywa się codziennie. Mając taką doskonałą obsługę, jak można wytłumaczyć fakt, że zaśmiecanie pozostaje problemem dręczące wyspę? – pyta Schembri.
źródło: „Malta nowhere near its waste management targets” – GreenPak CEO. Dostępny 04.11.2016 r. na http://www.independent.com.mt/articles/2016-10-02/local-news/Malta-nowhere-near-its-waste-management-targets-GreenPak-CEO-6736164539
Z ustanowionym celem recyklingu 50% odpadów komunalnych w ciągu 3 lat, Malcie udało się w 2014 r. osiągnąć tylko poziom 5,68%. Dodatkowo procentowa ilość odpadów poddanych recyklingowi spadła z 8,1% w 2012 r. do 6,8% w 2013 r. i 5,7% w 2014 r. wg danych udostępnionych przez MaltaToday.
Fenomenalny rozwój turystyki i wzrost gospodarczy na Malcie wg przedstawiciela Urzędu Ochrony Środowiska i Zasobów (Environment and Resources Authority) były przyczyną stworzenia nowych strumieni odpadów. Narodowym wyzwaniem jest teraz zdefiniowanie najlepszej strategii, która rozdzieli pozytywne czynniki rozwoju od ilości wytwarzanych odpadów.
Chociaż odnotowano postęp w zakresie odzysku odpadów opakowaniowych, Malta wciąż pozostaje w tyle z realizacją celów gospodarki odpadami UE. Problem stanowią m.in. materiały drukowane i inne śmieci papiernicze – stanowią ogromną część masy odpadów komunalnych, która nie podlega recyklingowi, a także biodegradowalne odpady organiczne, takie jak resztki żywności, które również nie zostają przetworzone.
źródło: maltatoday – „Only 6% of Malta’s municipal waste is being recycled”
Dostępny 04.11.2016r. na http://www.maltatoday.com
Przetwarzanie odpadów na Malcie nadal opiera się na zakrojonych na szeroką skalę składowanie bez jakiejkolwiek obróbki wstępnej. Faktem jest, że po wejściu do UE Malty w 2004 r. podjęte zostały m.in. takie działania jak:
- Zamkniecie obydwu składowisk na Malcie i Gozo oraz rozpoczęcie projektów rekultywacji składowisk
- Budowa i użytkowanie nowoczesnego składowiska na Malcie
- Budowa stacji przeładunkowej na Gozo
- Składowanie odpadów obojętnych w różnych kamieniołomach
- Zastąpienie starej spalarni odpadów medycznych (Sant Lukas) przez nową instalację termiczną
- Otwarcie miejsc przetwarzania odpadów – instalacje mechaniczno – biologicznego przetwarzania
- Selektywna zbiórka odpadów.
Jednakże jak wskazują dane nie są to jeszcze wystarczające działania.
Dodatkowo należy zwrócić uwagę, że oprócz problemów z gospodarką odpadami na Malcie można zaobserwować kolejne trudności – wyspy są zależne od importu nośników energii ze względu na posiadanie dwóch elektrowni olejowych. Na wyspach potrzebne są inne źródła wytwarzania energii elektrycznej niż te bazujące na konwencjonalnej energetyce.
Czy kolejnym krokiem powinna być zatem budowa drugiej spalarni odpadów? A może korzystniejszym rozwiązaniem byłaby mniejsza instalacja np. pirolizy lub zgazowania? Jak poradzić sobie ze sprawną segregacja i recyklingiem?
Myślę, że to wiele pytań, które dziś powinna sobie zadać Malta, żeby sprostać dynamicznemu rozwojowi turystyki.
Eco Waste BLOG 